Sau sự cố cát tràn xuống cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết, chính quyền xã Hàm Liêm (tỉnh Lâm Đồng, trước đây thuộc Bình Thuận) đã kiểm tra hiện trường và phát hiện một bãi khai thác cát rộng hơn 3 ha nằm ngay phía trên khu vực sạt lở.
Hiện trường vụ việc
Theo ghi nhận của đoàn kiểm tra, lượng cát tràn xuống cao tốc bắt nguồn từ khu đất nông nghiệp nằm ở độ cao 7–8 m, phía bên phải tuyến đường (hướng bắc vào nam). Tại đây, mép bờ đất gần hàng rào kẽm gai của cao tốc bị dòng nước xé toạc, tạo thành dòng chảy mạnh, mang theo cát xối xuống taluy và tràn ra mặt đường.
Khu vực phía sau bờ đất rộng hơn 3 ha đã bị đào bới, hình thành nhiều hố lớn, có nơi sâu gần 3 m. Sau trận mưa lớn, các hố này tích nước, tiềm ẩn nguy cơ tiếp tục gây sạt lở.
Ông Phạm Đình Vương, Phó Chủ tịch UBND xã Hàm Liêm, cho biết đây là khu vực hoang vắng, xa khu dân cư (trước thuộc xã Hàm Chính), từng xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép nhiều năm trước. Tuy nhiên, hiện chính quyền vẫn chưa xác định được chủ sở hữu khu đất: “Chúng tôi đang cho cán bộ địa chính rà soát để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý”.
Ngoài yếu tố khai thác cát, lãnh đạo xã cũng thừa nhận mái taluy dọc tuyến cao tốc quá cao nhưng chưa được đúc bê tông, cũng là nguyên nhân khiến cát dễ bị cuốn trôi xuống đường.
Hậu quả và xử lý ban đầu
Trước đó, khoảng nửa đêm 2/9, sau một trận mưa lớn, nước lũ từ khu đất trên đã cuốn theo lượng cát khổng lồ tràn xuống cao tốc, khiến mặt đường ở chiều lưu thông từ bắc vào nam ngập sâu hơn 0,5 m. Toàn bộ mặt đường bị lấp kín, các phương tiện không thể di chuyển.
Để đảm bảo an toàn, lực lượng chức năng đã phải tạm thời đóng đoạn đường qua khu vực này trong hơn 3 giờ để khẩn trương xử lý. Công tác dọn cát, khơi thông dòng chảy được triển khai ngay trong đêm, sau đó cao tốc mới được thông tuyến trở lại.
Điều tra nguyên nhân và giải pháp lâu dài
Theo kế hoạch, hôm nay Ban Quản lý cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết phối hợp với UBND xã Hàm Liêm và các cơ quan chuyên môn của tỉnh sẽ trực tiếp kiểm tra, làm rõ nguyên nhân sự cố. Việc này nhằm xác định trách nhiệm, đồng thời tìm giải pháp khắc phục triệt để, bảo đảm an toàn lâu dài cho tuyến cao tốc.
Giới chuyên môn cho rằng cần sớm có biện pháp xử lý cả hai nguyên nhân: tình trạng khai thác cát trái phép tại khu vực và kết cấu mái taluy chưa được gia cố chắc chắn. Nếu không, trong mùa mưa lũ, nguy cơ cát tiếp tục tràn xuống đường là rất lớn, đe dọa an toàn giao thông.
Vai trò quan trọng của cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết
Cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết dài hơn 100 km, chính thức thông xe từ tháng 5/2023. Đây là một đoạn trong tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông, kết nối Nam Trung Bộ với Đông Nam Bộ.
Tuyến đường có 4 làn xe, tốc độ tối đa 90 km/h, và sẽ được mở rộng lên 6 làn với tốc độ thiết kế 120 km/h. Cao tốc giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ Phan Thiết đi Nha Trang, TP HCM, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, du lịch và giao thương của khu vực.
Sự cố cát tràn lần này là lời cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn trong công tác quản lý tài nguyên và đảm bảo an toàn hạ tầng giao thông. Các cơ quan chức năng đang khẩn trương vào cuộc, để không tái diễn những nguy cơ mất an toàn trên tuyến cao tốc huyết mạch này.